Said Bettah is ondernemer en eigenaar van Bettah Boxing Gym in de Haagse Schilderswijk. “De boksschool is een uit de hand gelopen hobby”, lacht Said. “We begonnen in 2018 met zes man in mijn garagebox, waar ik ook wasmachines repareerde. Ik heb er matten neergelegd en bokszakken opgehangen. Er was geen kleedkamer, maar gewoon: je komt en je traint.”
Binnen een maand zat het propvol en nam Said twee aangrenzende garageboxen over. “Maar toen wilde mijn vrouw ook sportlessen aan vrouwen uit de wijk gaan geven.” Intussen heeft de boksschool 1.500 ingeschreven leden. Said: “Lid worden is laagdrempelig, je zit niet vast aan een jaarabonnement. We hebben een weeklidmaatschap, of je betaalt per keer met een QR-code.”
Vechtsport en gemeenten: spannende combinatie
De meeste vechtsportclubs zijn ondernemende sportaanbieders. Gemeenten werken van oudsher intensiever samen met traditionele sportverenigingen. Samenwerking met ondernemende aanbieders staat nog in de kinderschoenen. Bovendien had de vechtsport last van een negatief imago. Toch groeide in Den Haag een samenwerking tussen de gemeente en deze clubs.
Pjotr Behrtel, beleidsadviseur en sportconsulent bij de gemeente Den Haag: “Het begon toen ik een beleidsstuk had gelezen van de gemeente Amsterdam, waar vier bekende vechtsporters bij toenmalige burgemeester Van der Laan langs gingen. Deze burgemeester wilde niet meer met vechtsportclubs samenwerken na diverse calamiteiten. Hun boodschap was: ‘Als je niks met vechtsport doet, kun je er ook geen invloed meer op uitoefenen.’ En dat klopt. Ik werkte al jaren als sportconsulent, maar ons ondersteuningsaanbod was de afgelopen jaren vooral gericht op sportclubs die lid zijn van NOC*NSF. Terwijl het aantal ‘ongebonden’ clubs in sommige stadsdelen enorm is. Wij dachten: “Dat gaan we anders doen, want veel vechtsportclubs zijn niet aangesloten bij NOC*NSF en deze hebben ook ondersteuningsbehoeftes.”
Collega Mascha Verloop, beleidsmedewerker sportaccommodaties, vult aan: “Voor gemeenten is het spannend om te investeren in ondernemende aanbieders. Terwijl juist in wijken waar grote sportvelden en traditionele verenigingen schaars zijn, dit type clubs ervoor zorgt dat Hagenaars kunnen sporten en bewegen. Zo ook jongeren die graag een vechtsport willen beoefenen.”
Keurmerk als vertrekpunt
De toenadering begon met een keurmerk. Pjotr: “In 2019 hebben wij ons ingezet om het keurmerk van de Nederlandse Vechtsportautoriteit beschikbaar te stellen voor alle typen Haagse vechtsport aanbieders. Als gemeente namen we alle kosten en begeleiding op ons. Zo’n keurmerk helpt ons én partners in Den Haag om de goede sportaanbieders te herkennen. Hierbij kregen we hulp van het Nederlands Instituut Vechtsport en Maatschappij (NIVM).” In korte tijd werden 41 van de 92 vechtsportaanbieders in de stad gecertificeerd.
NIVM
De beschreven ervaringen en groei van organisaties en trainers zijn afgelopen jaren mede tot stand gekomen door de betrokkenheid van het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij (NIVM). Dat is sparringpartner van kennisorganisaties, gemeenten en provincies. Lokaal en regionaal maakt het NIVM zich sterk voor inzet van vechtsport als waardevol en doeltreffend pedagogisch instrument rond maatschappelijke thema’s. In Den Haag heeft het instituut afgelopen jaren helpen bouwen aan een sterk vechtsportcollectief, met verbindingen tussen vechtsportorganisaties onderling, de gemeente en andere stakeholders in het sociale domein. Wil je als gemeente meer weten of kennismaken? Bekijk de website van het NIVM.
Toch ging de deur bij de vechtsportclubs niet altijd meteen open voor de gemeente. Pjotr snapt dat: “Van oudsher hadden sommige clubs geen vertrouwen in de gemeente. Wij deden ook niet veel met dit soort clubs.” Said: “Ik dacht eerst ook: wat heb ik aan de gemeente? Ik ben als ondernemer gewend alles zelf te regelen. Ik wist toen niet dat er zoiets als een sportconsulent bestond.” Pjotr hielp Said samen met collega’s om vanuit de garageboxen te verhuizen naar een nieuwe plek. Het nieuwe pand had eerst een andere bestemming. Pjotr: “We hebben de bestemming kunnen laten aanpassen, zodat het onder de verantwoordelijkheid van de afdeling OCW Sport kwam. De consequentie was dat wij verantwoordelijk werden voor een nieuwe huurder, maar die hadden we met Said al!”
Den Haag biedt de gecertificeerde vechtsportclubs ook opleidingstrajecten. Pjotr: “Ik heb in het verleden sportlessen gegeven in de gevangenis. Ook vanuit die hoek ken ik de maatschappelijke waarde van vechtsport. Die waarde willen we door scholing meer benutten. Per club betalen wij iemands opleiding en diploma. Daarnaast geven we geen subsidie, maar ondersteuning bij ledenwerving, binding en behoud van vrijwilligers en financiën.”
Wat levert samenwerking de gemeente op?
Stap voor stap zien mensen wat vechtsportscholen betekenen voor de wijk. Het trekt jongeren naar binnen en de trainers hebben een sleutelpositie in de wijk. Pjotr: “Wij vinden sport belangrijk, maar we vinden de club als organisatie ook heel belangrijk voor deze wijk. Said was tijdens corona ook vertrouwenscontactpersoon en aanspreekpunt. Ook dat maakt de maatschappelijke waarde van deze club groot. Dat zien de collega’s van Welzijn en Jeugdparticipatie gelukkig ook. Zij vinden het ook belangrijk dat Said hier zit met zijn boksschool.”
Mascha beaamt dat het voor de gemeente lastig is om sommige doelgroepen aan tafel te krijgen, maar dat het met hulp van mensen zoals Said vaak wél lukt. Said: “Die sociale kant zijn we gewoon ingerold. Je doet automatisch iets voor de wijk. Zeker in de tijd van de rellen in de Schilderswijk. Dan werd ik tijdens een training gebeld: ‘Said, het is weer gek daar, kun je komen?’ En dan ging ik, je hebt elkaar toch nodig.”
Impact in cijfers
Wat ziet de gemeente terug van de investering in de vechtsport, in concrete cijfers op gebied van sportdeelname, zorgvragen, of jeugdcriminaliteit? Mascha en Pjotr vertellen dat ze wel monitoren, maar dat het lastig is om er harde cijfers op te plakken. De Vitaliteitsindex is er bijvoorbeeld alleen nog voor traditionele sportverenigingen en niet voor ondernemende aanbieders.
Said heeft een concreet voorbeeld. “Toen Turkije moest voetballen tijdens het EK hebben we overlegd: wat doen we? Organiseren we iets voor die jongeren? Want het kan uit de hand lopen. Wij proberen de jongeren dan binnen te houden en dat werkt. Maar welk cijfer plak je op zo’n moment?” Pjotr ziet ook dat er minder overlast is in de Schilderwijk dankzij lokale partijen zoals de boksschool. “Tijdens de Ramadan organiseren we bijvoorbeeld ’s nachts activiteiten op playgrounds. We zorgden ervoor dat de lichten aanbleven zodat jongeren konden voetballen in plaats van hangen op straat. Dat zijn zichtbare resultaten.”
Borging van de vertrouwensrelatie
Pjotr en Mascha staan stil bij de borging van de samenwerking. Mascha: “De vertrouwensrelatie met de afdeling Sport is sterk, maar ook kwetsbaar. Ook daarom willen we vechtsport breder inbedden binnen de gemeente en deze sport inzetten als middel voor andere beleidsdoelen. Daar werken we aan. De wethouder van Sport, Onderwijs & Jeugd omarmt het. En we proberen de Social Return Of Investment van de vechtsport zichtbaar te maken. Naast dat je werkt aan gezondheidsdoelstellingen gaat het er om dat jongeren een plekje in de wijk vinden waar ze zich thuis voelen en hun energie kwijt kunnen. Dit type sportaanbieders helpt daarbij.”
Tips voor andere gemeenten en ondernemers
Said sluit af: “Ik zou zeggen – zeker tegen clubs die maatschappelijk bezig zijn: klop aan bij de gemeente. Er is echt een luisterend oor. En voor gemeenten: zet je vooroordelen opzij. Ga eerst eens een kijkje nemen.”
Ook Pjotr deelt zijn tips. “Iedere reis begint met een eerste stap, maar één ding tegelijk. Doe een handreiking naar deze clubs. Wij begonnen met het certificaat voor vechtsportclubs.. Daarna hebben we mensen opgeleid. Intussen groeide het vertrouwen en leer je wat je aan elkaar hebt. Maar de reis is in iedere stad anders. Dus ga dan vooral kijken en begin gewoon!”
